Dwudziestego czerwca w roku 2023 przypada 230’ rocznica urodzin Aleksandra hrabiego Fredry - najwybitniejszego polskiego komediopisarza, a także pamiętnikarza, poety oraz żołnierza kampanii napoleońskich.Aby uczcić twórcę oryginalnej komedii polskiej Sejm RP ustanowił 2023 Rokiem Aleksandra Fredry.

Od ponad 200 lat, życie i twórczość Aleksandra Fredy oraz ich wpływ na kulturę polską są ciągłym przedmiotem zainteresowań i badań językoznawców, literaturoznawców, teatrologów i kulturoznawców , co przekłada się na powstawanie coraz to nowych wydawnictw poświęconych pisarzowi, jak również wznowień druków jego utworów.

Z romantycznych pisarzy to właśnie Fredro najsilniej zaistniał w języku potocznym, a jego wpływ jest aktualny po dziś, choć nie każdy zdaje sobie z tego sprawę. "Gwałtu, co się dzieje", "wielki człowiek do małych interesów", "wolnoć Tomku w swoim domku", "idź serdeńko bo cię trzepnę" czy też "nich się dzieje wola nieba, z nią się zawsze zgadzać trzeba" - to cytaty z jego utworów.

Chociaż twórczość pisarza przypada na wiek XIX - jego komedie, wiersze i bajki na stałe weszły do kanonu lektur szkolnych, a jego sztuki ciągle obecne w repertuarach teatrów polskich XXI wieku, chętnie wystawiane i odgrywane przez reżyserów i aktorów, są interpretowane i odkrywane na nowo, ciesząc widzów, słuchaczy, kinomanów i czytelników.

Pamiętajmy jednak, że ten żartowniś i kpiarz, był również polskim patriotą, który w młodości służył w Armii Księstwa Warszawskiego u boku Napoleona, z którym przebył między innymi tragiczną wyprawę na Moskwę, i któremu służył do końca. Przeżycia, doświadczenia i obserwacje z tego okresu, które później opisał w dojrzałym już wieku w latach 1846-48, ukształtowały: jego osobowość i poglądy, stosunek i dystans do życia, społeczeństwa i polityki

Niektórzy pisarze i krytycy współcześni Fredrze – zarzucali mu, że nie tworzył w stylistyce epoki polskiego romantyzmu ( jak byśmy to dzisiaj nazwali literatury zaangażowanej, związanej z sytuacją Polski), a wybrał „komedyie”- w dodatku „za mało polskie”… - Komediopisarz zapewne przeżył tę krytykę głęboko - usunął się z życia literackiego i zamknął na wiele lat w swoim majątku, gdzie nadal pisał, ale już nie wydał żadnego utworu. – Na wydruk pisanych w tym czasie komedii, zezwolił synowi – Janowi Aleksandrowi po swojej śmierci. Pięknie podsumował twórczość Aleksandra Fredry - wybitny aktor polski, nieżyjący już Andrzej Łapicki:

„I dalej robię Fredrę i już do końca dni moich nie przestanę. Dlaczego? Ponieważ jest on dla mnie najpiękniejszym zjawiskiem w polskim teatrze. Ponieważ jest inteligentny, dowcipny, kpiarski, ale nie złośliwy, ponieważ jest pański, jest dobrze wychowany , choć lubi poświntuszyć, ponieważ jest arcypolski i ponieważ wybrał, gdy inni wadzili się z Bogiem, rwali kajdany, on wybrał w tym czasie komedię. I wieczna chwała mu za to!”

W hołdzie najwybitniejszemu polskiemu komediopisarzowi przypominamy i prezentujemy najciekawsze materiały z bogatej kolekcji naszej Książnicy, które powstawały na przestrzeni trzech wieków: XIX, XX i XXI – go.

Są to przede wszystkim książki, płyty: gramofonowe, CD i DVD z nagraniami wierszy, słuchowisk, fragmentów czy też całych utworów oraz adaptacji teatralnych i filmowych, jak również artykuły z prasy.

Czytelnik w każdym wieku znajdzie wśród prezentowanych utworów Fredry odpowiednią lekturę . Zaczynamy od ulubionych bajek i wierszy naszego dzieciństwa – kto nie pamięta „Małpy w kąpieli”, wiersza o osiołku czy „Pawła i Gawła”? Potem przychodzą komedie, które nie tracą blasku nawet jako lektury szkolne. W wieku dojrzałym sięgnąć możemy po pamiętniki „Trzy po trzy”, a na późne lata zostaną „Zapiski starucha”… Warto wtedy jednak wrócić do bajek: opowiadał je przecież staruszek – Pan Jowialski. Zalecał on ich słuchanie, nawet – a zwłaszcza, jeśli słuchacze już je znali.A więc… „Znacie tą bajeczkę? – Znamy. – No to posłuchajcie, obejrzyjcie i poczytajcie…”

Wystawę przygotowała Bogusława Karbowska