31 marca 1963 roku w Londynie zmarła na uchodźctwie jedna z legendarnych postaci polskich kobiet, które tak mężnie
i wytrwale walczyły o Polskę niepodległą.

Aleksandra Piłsudska ze Szczerbińskich jest szerzej znana jako druga żona Marszałka, ale jej wielki i „najzupełniej osobisty (jak napisał w nielegalnym wówczas druku „Kawalerowie Polski Niepodległej” , 1989 - Antoni Lenkiewicz) - wkład
w walki oraz cierpienia, których ukoronowaniem było odzyskanie przez Polskę niepodległości w roku 1918” - przez wiele lat pozostawał niedoceniany, a od roku 1945 skazany na zapomnienie w Polsce nie-niepodległej, przyprószony kurzem ignorancji aż do roku 1989.

28 października 1992 prochy Aleksandry Piłsudskiej zostały sprowadzone z Londynu do niepodległej Polski i złożone w grobie rodzinnym na Powązkach.

Po roku 1989 i zmianach ustrojowych znowu można pisać i publikować na temat Marszałka Józefa Piłsudskiego oraz naszej bohaterki, a w roku 1990 nasza Książnica odzyskuje imię swojego, pierwotnego patrona tj. : Marszałka Józefa Piłsudskiego.

Pojawiają się w prasie liczne artykuły i książki poświęcone Józefowi Piłsudskiemu - jego działalności politycznej, militarnej, jego życiu prywatnemu. Coraz więcej uwagi poświęca się także osobom z jego otoczenia, związanym nie tylko z walką o Niepodległą i polityką, ale również jego najbliższym - rodzinie : żonie Aleksandrze Piłsudskiej, ich córkom oraz wnukom, którzy po roku 1989 w Niepodległej Polsce mogą i działają na rzecz pamięci Józefa Piłsudskiego – swojego ojca i dziadka, a jednocześnie - wielkiego męża stanu.

Sylwetka Aleksandry Piłsudskiej z domu Szczerbińskiej, jako żony Marszałka i matki ich dzieci , jak i jej działalność polityczna, bojowa oraz społeczna jest na nowo rozpoznawana
i zaczyna być właściwie doceniana. Jej „Wspomnienia” wydane po raz pierwszy w roku 1940 w Londynie po angielsku, a w roku 1960 po polsku również w Londynie, w Kraju ukazały się po raz pierwszy dopiero w roku 1989 (wznowione w 2004.). Dowiemy się z nich wiele o historii Polski, a zwłaszcza o odzyskaniu niepodległości, o Marszałku Józefie Piłsudskim, a nawet o życiu rodzinnym Piłsudskich i wielkiej miłości ojca do córek, ale
o samej Aleksandrze niewiele… Bo taka prawdopodobnie była. Skromna i powściągliwa, całkowicie oddana mężowi i rodzinie, a przede wszystkim Ojczyźnie i jej Sprawie. Bo „kto się urodził Polakiem, ten musi być patriotą.

„Pani Marszałkowa Piłsudska jest uosobieniem wspaniałych zalet kobiety polskiej, a całe Jej życie to jeden ciągły akt oddania się Sprawie. Polacy mają widoki, że staną się narodem naprawdę wielkim, dopóki wśród nas będą takie matki, żony i towarzyszki.”
(Gen. Kazimierz Sosnkowski – przemówienie z okazji 70 -tych urodzin A. Piłsudskiej - Londyn, 1952)

Jej zasługi sprawiły, że znalazła się wśród ustanowionych uchwałą Sejmu RP Patronów Roku 2023.

W sześćdziesiątą rocznicę śmierci Aleksandry Piłsudskiej zapraszamy Państwa do obejrzenia prezentacji książek, komiksów, artykułów w prasie oraz filmów ze zbiorów WBP poświęconych jej osobie, jak również Józefowi Piłsudskiemu oraz ich córkom.

Bogusława Karbowska
Dział Informacji Naukowej