Bitwa pod Łodzią – jedna z największych bitew na froncie wschodnim I wojny światowej. Rozegrała się na przełomie listopada i grudnia 1914 r. pomiędzy armiami: niemiecką
i rosyjską z wynikiem nierozstrzygniętym ze wskazaniem
na Niemców.
Zasadnicze starcie odbyło się w okolicach dzisiejszej Gadki Starej. Zakończyło się zajęciem Łodzi przez Niemców. Wojskami niemieckimi dowodził generał Reinhard von Scheffer-Boyadel (w składzie: 49 i 50 rezerwowa dywizja piechoty oraz 3 dywizja gwardyjska generała Karla Litzmanna). Dzięki „niesubordynacji” Litzmanna, który wbrew rozkazowi wycofania się wykonał uderzenie na Rosjan, walka zakończyła się zwycięstwem Niemców, a Litzmanna okrzyknięto Lwem spod Brzezin (w historiografii niemieckiej walki te nazwano bitwą pod Brzezinami). W nawiązaniu do niej, a zwłaszcza roli, jaką odegrał generał Karl Litzmann, Łodź podczas II wojny światowej otrzymała nazwę Litzmannstadt.
Operacja łódzka z listopada i grudnia 1914 r. oraz walki pozycyjne nad Rawką trwające od stycznia do maja 1915 r. pochłonęły około 200 tysięcy istnień ludzkich. Wśród żołnierzy rosyjskich, niemieckich i austriackich, było wielu Polaków wcielonych do walczących armii. Ich nazwiska znajdziemy na każdym niemal cmentarzu I wojny światowej.
Na terenie województwa łódzkiego znajdziemy około 200 miejsc - historycznych śladów w postaci cmentarzy i pojedynczych mogił. Prawdopodobnie jest ich o wiele więcej, tylko nie wszystkie znalazły się w oficjalnej statystyce. Ze względu na bardzo dużą liczbę poległych, mogiły lokowano na polach bitew lub w pobliskich lasach i na cmentarzach parafialnych. Pochowani są na nich żołnierze wrogich sobie armii. Wiele grobów uporządkowano, wyczyszczono, postawiono krzyże, pomniki, tablice. Te zapomniane zaś wołają o ratunek. Są częścią historii Polski i Europy. Warto je odwiedzić i pomyśleć o losach ludzi, którzy oddali życie w Wielkiej Wojnie.
Czytelników zainteresowanych wydarzeniami z czasów I wojny światowej, które rozegrały się na terenie ziemi łódzkiej zapraszamy do zapoznania się ze zbiorami Działu Zbiorów Regionalnych Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej im. Marszałka Józefa Piłsudskiego
w Łodzi.
Zapraszamy do obejrzenia wystawy
Dział Zbiorów Regionalnych
