Dział Zbiorów Specjalnych już po raz trzeci ma przyjemność zaprezentować Państwu wystawę z okazji Międzynarodowego Dnia Kobiet. Za każdym razem opieramy się na naszych zbiorach. W 2017 roku wykorzystaliśmy kolekcję grafiki przygotowując wystawę „Portret kobiety w grafice XIX-wiecznej”, w 2018 – zbiór ekslibrisów: „Kobieta w ekslibrisie”, w tym roku są to „Wizerunki kobiet niepospolitych” umieszczone na medalach.

Medal to „krążek z metalu ozdobiony po jednej lub po obu stronach reliefem, wykonany dla uczczenia wybitnej osoby, upamiętnienia ważnego wydarzenia lub przyznawany jako odznaczenie państwowe czy nagroda za wybitne osiągnięcia w jakiejś dziedzinie. Najczęściej są one okrągłe, rzadziej wieloboczne, osiągające maksimum od 5 do 20 centymetrów średnicy”. Tyle definicja słownikowa. Tymczasem medale mogą być również postrzegane jako małe dzieła sztuki, które zachwycają bogactwem formy i rzeźby oraz kunsztownością wykonania. Czasami bite są w kilku wersjach jednocześnie, np.: w brązie, srebrze i czasem – w złocie.

Na wystawie prezentujemy 21 medali z liczącej 488 sztuk kolekcji wchodzącej w skład Działu Zbiorów Specjalnych. Są na nich wizerunki kobiet niepospolitych, zarówno tych znanych na całym świecie, jak i tych, które zapisały się w pamięci lokalnych społeczności. Do pierwszej grupy niewątpliwie należą polskie królowe (Jadwiga Andegaweńska, Anna Jagiellonka), znane pisarki (Maria Dąbrowska, Maria Konopnicka), przedstawicielki sztuki (pianistka i kompozytorka Maria Szymanowska) czy nauki (dwukrotna laureatka Nagrody Nobla Maria Skłodowska – Curie). Do drugiej zaliczyć możemy Franciszkę Arnsztajnową, poetkę i działaczkę niepodległościową z Lublina, Paulinę Hołyszową, ludową poetką Ziemi Chełmskiej czy Anielę Krzywoń – sybiraczkę, żołnierza Ludowego Wojska Polskiego, odznaczoną Orderem Virtuti Militari, jedyną Polkę, która otrzymała tytuł Bohatera Związku Radzieckiego.

Elżbieta Domagalska

Kierownik Działu Zbiorów Specjalnych