Oznaczenie księgozbioru za pomocą ekslibrisu ma swoją długowiekową tradycję i sięga czasów sprzed wynalezienia druku. Około 1450 roku powstał pierwszy znany "klasyczny" znak książkowy w formie naklejanej karteczki z odbitką drzeworytu. Tekst napisu informował o właścicielu i przestrzegał wandala lub złodzieja przed konsekwencjami niecnego czynu. W późniejszych latach oprócz ochrony książki przed zagubieniem ekslibris miał ją także zdobić oddając jednocześnie osobowość i zainteresowania właściciela.

Na wystawie prezentujemy 35 ekslibrisów z liczącej prawie 8 tysięcy kolekcji wchodzącej w skład Działu Zbiorów Specjalnych. Łączy je motyw kobiety, popularny wśród artystów trudniących się sztuką miniaturowej grafiki. W naszych zbiorach ekslibrisy z wizerunkiem kobiety stanowią 11% kolekcji. Najstarsze spośród prezentowanych pochodzą z początku XX-wieku, sporo – z okresu międzywojennego, a reszta to przede wszystkim lata 70. i 80. Dominującą techniką jest cynkotypia, pozostałe miejsca zajmują drzeworyt i linoryt. Autorem jednej z cynkotypii jest Rudolf Mękicki – prekursor polskiego ekslibrisu numizmatycznego. Tym razem jest to ekslibris muzyczny, jeden z trzech o tej tematyce: przedstawia postać Egipcjanki grającej na harfie.
Na pozostałych dwóch kobiety muzykują na organach. W większości pozostałych ekslibrisów głównym motywem jest kobieta czytająca książkę. Miłość do czytania łączy zarówno elegancką damę
w krynolinie, jak i kobietę w chustce. Nie wyczerpuje to wszystkich przedstawień: mamy też kobietę – Wenus Botticellego, Nefretete, japońską gejszę, kobietę motyla czy amazonkę na konnej przejażdżce
z psem - wszak kobieta ma różne oblicza.

      Elżbieta Domagalska